Op weg naar Florence

Op het moment dat ik me afvraag waarmee ik mezelf zal gaan vermaken in de KLM cityhopper kondigt de piloot, in de immer onvolledig verstaanbare vriendelijke pilotentaal, aan dat de landing voor vliegveld Florence is ingezet, “op dit moment ziet u aan de rechterkant de stad Bologna”. Ik zie een bord spaghetti Bolognese voor me en verbeter mezelf meteen: alleen op de toeristenkaart zul je Spaghetti Bolognese vinden, de rest van Italië noemt deze saus “Ragù”, en met spaghetti eet je die niet want het is een zware vleessaus. Je eet Ragù met een stevige ‘dikkere’ pasta. Goed dat ik me nog net kon inhouden en mijn gedachten niet hardop met de passagiers van het vliegtuig heb gedeeld.

Na een nette landing zijn we snel uit het vliegtuig en staan we met koffer aan de voorkant van het vliegveldje in Florence: haal de zonnebril maar uit de tas, die muts en handschoenen kunnen we gelijk in de koffer doen want die hebben we niet nodig. Wat dacht ik tijdens het inpakken van de bagage? Ze hebben hier nog minder winter gehad dan wij in Nederland en de lente is duidelijk al begonnen.

Eerste indrukken

De buschauffeur van de lijnbus tussen vliegveld en busstation in Florence is een vrolijke vent die, ondanks zijn ongetwijfeld dagelijks contact met vele toeristen, vrolijk in het Italiaans te werk gaat. Kaartje kost 6 euro en als je je koffer in het vrachtruim van de bus hebt kunnen duwen dan zit je lekker rustig voor een fractie van de taxiprijs te wachten op wat komen gaat. Wat volgt is een rit die in Nederland 25 minuten zou duren, afgelegd in 15 minuten. Her en der geeft de chauffeur zijn mening over de rijstijl van zijn medeweggebruikers, zo kom je lekker in de sfeer, zeker als je onderweg de vele restaurants, bars, pizzeria’s en trattoria’s ziet: een gezellig drukke en levendige boel. Busstation Santa Maria Novella is handig gesitueerd aan de noordwestelijke kant van Florence en daardoor een prima uitgangspunt voor eigenlijk elke bestemming in de stad. Ons hotel bevindt zich vlakbij dit busstation en na het inchecken in onze kamer, het uitpakken van de koffer en het testen van het bad (lauw water want het is nog steeds zomers warm) mag er gegeten worden.

Pizza Calzone

De laatste keer dat wij in Florence waren hebben we geregeld gegeten bij een restaurantje waar de prijzen net iets boven toeristisch-laag en ver onder gastronimisch-hoog liggen, hier eet je samen met Italianen en toeristen en zijn de extra servicekosten voor het eten aan een tafeltje netjes vermeld.. Dit restaurantje (de naam betekent vrij vertaald meer of minder in het typisch Florentijns dialect) was snel gevonden en de eerste pizza was een feit: een Calzone. Pizza is in Italie eigenlijk geen volledige maaltijd en wordt dan ook vaak ’s middags gegeten, precies wat wij nu ook doen. De pizza’s worden na het bestellen gemaakt en gelijk gebakken in de traditionele pizza oven. Het is nog geen 15 uur en de pizza oven is al goed op temperatuur zo te zien. Ik herinner me meteen de reactie die ik niet zo lang geleden kreeg toen ik in Nederland een pizza besteld voor de lunch: “Nee helaas, dat staat niet op de lunchkaart”. Hier gelukkig geen enkel probleem om op elk moment te eten wat je wilt. Flesje bronwater erbij en de vakantie is begonnen. Na de lunch terug naar het hotel om de internetverbinding te testen en te slapen want reizen maakt moe en op een gevulde maag is het goed rusten. De meegebrachte sloffen gelijk maar weer in de koffer gedaan, we hadden beter badslippers mee kunnen nemen met deze temperaturen.

Tiramisu

Rond een uur of zeven kregen we weer trek en op advies van de medewerker van ons hotel vonden we al snel een restaurant dat verdacht leeg was. Meestal geen goed teken, tot we beseften dat men in Italië om zeven uur ’s avonds nog niet gaat eten. Toch waren we welkom en na ons volgden nog een aantal toeristen, ongetwijfeld tot grote hilariteit van de medewerkers van het restaurant: die gekke Noord-Europeanen hebben al honger, om 19:00 uur! Het is gebruikelijk om ergens tussen 20:00 en 22:00 uur te gaan dineren in Italië, maar dat maakt voor ons niet uit als we een menukaart in handen krijgen: Florentijnse groentesoep met bonen, een salade van tomaat met mozzarella (Caprese) en als dessert uiteraard Tiramisu, een van mijn favorieten. Vol en voldaan ploften we neer op ons hotelbed. Helaas bleek het geluid van de tram, taxi’s en ander toeterend verkeer voor de deur van het hotel niet bevorderend voor de nachtrust en de volgende ochtend bleek een kamer-wissel eenvoudig geregeld: tijdens het goed verzorgde ontbijtbuffet kwam de medewerker van het hotel ons de sleutel voor de nieuwe kamer brengen, wij konden vandaag gelijk van kamer wisselen en hem de sleutel van de eerste kamer brengen als we klaar waren. Zo zien we het graag.

Palazzo Vecchio (“Inferno Tour”)

Om 10:00 uur stipt ontmoetten wij onze Florence tour gids Andrea bij (de replica van) het standbeeld van de David. Dit standbeeld is wel het beroemdste beeld van de hele stad Florence en ondanks dat we het al vele malen hadden gezien was het indrukwekkend. Zelfs deze replica werd door menig toerist veelvuldig gefotografeerd, (waarschijnlijk omdat je het origineel niet mag fotograferen). Onze gids Andrea leek zich daarvan bewust en wachtte tot wij waren uitgekeken en ging ons toen voor naar de straat tussen het Palazzo Vecchio en het Uffizi. De achtergrond van beide gebouwen, de strijd tussen de machtigen en de redenen tot het uitbreiden van deze monumentale vestingen werd ons uitgelegd. Regelmatig werd het Inferno van schrijver Dan Brown in deze uitleg betrokken: de Inferno Tour was begonnen, en ondanks het feit dat we dit boek met enige moeite hadden uitgelezen voordat onze vakantie naar Florence begon was het leuk de verhaallijn te herkennen en, nog leuker, de onjuistheden in het verhaal te ontdekken. Uiteraard kwam het ‘echte’ Inferno van Dante Alighieri en het treurige verhaal van zijn leven zonder Beatrice ook aan bod. Alle mooie verhalen achter de kunst, intriges, geliefden, politieke steekspellen en intrigerende plotwendingen werden door onze gids Andrea vol emotie en betrokkenheid verteld, de details die Dan Brown in zijn boek net iets heeft aangepast om het verhaal rond te krijgen werden gecorrigeerd en de ware geschiedenis van Florence en het Toscaanse land werd in ere hersteld.

Ragù

Kunst en cultuur maken hongerig zo blijkt, en gelukkig is dat in Florence geen enkel probleem: eten kun je er altijd. Andrea wist een leuke plek om te eten, het bleek een klein restaurantje te zijn waar de langwerpige tafels zo smal zijn dat er nauwelijks twee borden tegenover elkaar op kunnen staan. De kerkbanken waarop we gingen zitten waren smal maar verrassend comfortabel. De menukaart, die uit twee delen bestond, was volledig in het Italiaans maar gelukkig fungeert onze gids ook als culinaire tolk dus was de keuze tussen de dagelijks wisselende gerechten en de gerechten die altijd op de kaart staan snel gemaakt: pasta met Ragù, voor een prijs die je in Nederland net aan twee broodjes gezond oplevert. Erg smaakvol, en volgens onze gids een goede keuze. Na de lunch liet gids Andrea ons op verzoek zien waar een pinautomaat is om daarna met ons mee te lopen naar de merkwinkel van chocoladefabrikant Lindt: wie van chocolade houdt zal zichzelf in deze winkel verliezen: zoveel soorten chocola, allemaal veel te lekker. Andrea blijkt een gids in hart en nieren want zelfs over de straten, gebouwen en monumenten, waar je in Florence nergens aan kunt ontsnappen, blijkt hij gepassioneerd te kunnen vertellen. Alles in Florence heeft een reden, een oorsprong en is onderdeel van de geschiedenis van de stad, en Andrea heeft duidelijk goed opgelet tijdens de strenge opleiding die hij heeft moeten volgen om zichzelf gids in Florence te mogen noemen.

La crema bruciata alla Catalana

Onze eerste leerzame dag zat er op, nu volgde voor ons een welverdiend middagdutje om daarna weer fris en met gezonde trek aan het volgende avontuur te beginnen: vooraf crostini misti (gemixte toast met witte bonen, olijfolie, knoflook, kippenlever en tomaat). Het hoofdgerecht bestond uit een traditionele La bistecca alla Fiorentina (Fiorentina steak) en als nagerecht een crème brûlée, die ze in Italië La crema bruciata alla Catalana noemen. Dit alles vergezeld door een Chianti, een Toscaanse streekwijn die wij in Nederland ook goed kennen, deze lichte rode wijn past prima bij de Toscaanse gerechten en wordt dan ook veel gedronken. Op deze maaltijd sliepen wij prima, het gebrek aan verkeersgeluiden van buiten droeg daar ongetwijfeld ook aan bij.

Uffizi

Op dinsdag volgde na het on-Italiaanse uitgebreide ontbijt een tussendoortje op het Piazza della Signoria bij de David: een panini bij een klein barretje. Wij zouden deze panini met tomaat en mozzarella een tosti noemen, een gegrild broodje met veel kaas. Net op tijd want gids Andrea staat ons al op te wachten bij het Uffizi: dit oorspronkelijk als kantoorgebouw ontworpen museum huisvest een van de, zo niet de beroemdste collecties ter wereld. Er hangen werken van Donatello, Rafael en het enige schilderij van Michelangelo, maar ook werken van Nederlandse en Vlaamse kunstenaars die allemaal in het verhaal van onze gids passen. Zelfs de grotesque plafonddecoraties hebben een verhaal en hoewel zoveel moois overweldigend kan zijn is het fantastisch iemand bij je te hebben die weet waarom deze kunst zo belangrijk is voor het grote verhaal dat Florence is, welke kunstenaar de ander inspireerde nog beter werk te leveren, welke paus opdracht gaf voor de werken, hoe de Medici familie zo’n grote stempel op deze stad en de renaissance heeft weten te drukken en vooral hoe de kunstvoorwerpen zich onderling verhouden. Onze gids raakt geïnspireerd tot het vertellen van anekdotes over de mens achter de legende als we hem een aantal vragen stellen over opvallende, voor ons vreemde, details in de kunstwerken. Onze gids blijkt niet alleen veel kennis te hebben van kunst en geschiedenis maar ook persoonlijke interesse te hebben voor de vreemde gewoontes die de grote namen uit de geschiedenis van de Italiaanse kunst vaak hadden. Na deze indrukwekkende en overweldigende hoeveelheid kunst volgt voor ons een Italiaanse lunch: pizza met bier. Wij lazen in een boekje dat Italianen bier drinken als zij pizza eten, en onze gids kon dit bevestigen: het liefst Heineken. Dat had ik niet verwacht, maar gelukkig was het ook prima Italiaans bier te drinken, en dit hebben we gedaan. Eenvoudiger dan pizza en bier was op dit moment niet mogelijk, we zijn nog stil van de schoonheid van de kunst, het gebouw waar het zich in bevindt, zelfs de vloeren en plafonds zijn kunst op zich en vaak gemaakt door de grote namen uit de kunstgeschiedenis. Na deze lunch konden wij niets anders doen dan slapen, zodat we ’s avonds weer uitgerust aan het diner konden beginnen.

Chocoladetaart

We zaten nu gelukkig goed in het ritme van het late Italiaanse diner en namen plaats in een bijna vol restaurant waar we kozen voor een stevige Florentijnse groentesoep, steak met groene pepersaus en een dessert dat niet Italiaans is maar wel passievol werd aangeraden door onze altijd vriendelijke ober: cheesecake. Ook hier smaakt de Chianti prima bij, de altijd smaakvolle caffé (een espresso, want alleen in de ochtend drink je cappuccino) met, och, waarom niet: een puntje chocoladetaart als dessert. Cappelle Medicee Een locatie die de meeste gidsen overslaan maar die wij wel hebben mogen bezoeken de volgende dag, is de Cappelle Medicee, een klein museum dat oorspronkelijk als mausoleum voor de Medici familie fungeerde en zich bevindt in de San Lorenzo basiliek. De reden dat deze plek wordt overgeslagen is het feit dat er zoveel te bewonderen is in de omgeving dat deze relatief kleine collectie dat het simpelweg niet in het schema past. Ook hebben de openingstijden wel erg veel weg van een we willen dit moois eigenlijk met niemand delen-houding, en terecht, zo blijkt: niemand minder dan Michelangelo vervaardigde de graftombes en de beelden van de broers Lorenzo en Giuliano de Medici. Ook zijn onlangs verborgen ruimten ontdekt die Michelangelo heeft laten maken om zelf in te kunnen schuilen als het hem te heet onder de voeten zou worden. De gevonden tekeningen in deze geheime kamers tonen aan dat het Michelangelo inderdaad niet altijd meezat en hij zich schuil heeft moeten houden in deze ruimten. Een fascinerende geschiedenis, en zeker het bezoeken waard.

Gnocchi met gorgonzola en peer

De lunch was die middag niet zo uitvoerig: een pizza bij een tentje waar we nooit meer naartoe gaan. Gelukkig stond ons het diner nog te wachten die avond en dat zou dan ook prima smaken. Gnocchi met peer en gorgonzola. Een zwaar gerecht, ware het niet dat de proporties goed afgemeten waren: precies genoeg. Opvallend is dat je in Italië bij elk restaurant een mandje brood krijgt, dit is onderdeel van de maaltijd en het staat nooit apart vermeld op de conto, de rekening. Je hoeft er niet om te vragen, er wordt je nooit gevraagd of je dit wilt, het wordt gewoon neergezet en zeker in dit geval kwam het goed uit: de gorgonzola die, na het eten van de gnocchi, op het bord achterbleef had geen schijn van kans. Erg lekker. Ik herinner me dat ons in Nederland regelmatig wordt gevraagd of we ‘daar een mandje brood bij hadden gewild’, en vervolgens bleek dit mandje brood op de rekening te staan. En om nou te zeggen dat de prijzen in de Nederlandse Horeca laag zijn en dat ze het brood in Italië gewoon in de prijzen van de andere gerechten verwerken en dat die daardoor hoger zijn is zeker niet juist: je kunt in een toeristische stad als Florence heel goed en betaalbaar eten, het personeel is vriendelijk, beleefd, stoort je niet tijdens het eten met vragen zoals “is alles naar wens?” of “zal ik u nog even bijschenken”. In tegendeel: men let goed op maar stoort je niet tijdens je maaltijd en onderbreekt zeker je gesprek niet, er wordt niet bijgeschonken zonder dat je daarom vraagt en alleen als men merkt dat je zelf niet zo goed weet wat je van de kaart zult kiezen wordt terughoudend gevraagd of er misschien een suggestie mag worden gedaan.

Giardino di Boboli

De Boboli-tuinen liggen achter het Palazzo Pitti, net over de beroemdste brug van Florence: Ponte Vecchio.De tuinen werden aangelegd voor Eleonora van Toledo, die zich in het Palazzo Vecchio niet op haar gemak voelde en toch echt een tuin wilde hebben, en die werd voor haar gemaakt. Helaas heeft ze er nooit zelf kunnen rondlopen omdat ze overleed voordat de tuinen waren voltooid. De tuinen zijn ontroerend mooi en gelukkig hadden wij prachtig zonnig weer waardoor we er uren hebben rondgewandeld, op bankjes hebben gezeten en genoten van het uitzicht over de tuinen en de stad Florence. Later in de week zouden we nogmaals deze tuinen bezoeken omdat ze zo groot zijn en het rustgevend is om er rond te lopen, zeker als je een paar dagen in het toeristische gekrioel van de stad Florence hebt doorgebracht. Ik begin de wens Eleonora van Toledo te begrijpen. De lunch die dag bestond uit pasta en Chianti, waarna we prima zaten in het zonnetje op het balkon van onze hotelkamer. Uiteraard moest er nog worden gedineerd over een paar uurtjes, je zult het er maar druk mee hebben… Ik dacht aan mijn collega’s die waarschijnlijk net het broodje kaas zaten te eten in de kantine met uitzicht op de regendruppels die treurig over de ramen naar beneden gleden, en viel in slaap.

Arno

De Arno is de rivier die door Florence loopt en waar onder andere de beroemde Ponte Vecchio overheen gaat. Omdat het eigenlijk nog winter was en de gletsjers die deze rivier voeden nog relatief weinig smeltwater hadden was de Arno nog een mooie brede rustige stroom. Wij begrepen van onze gids dat dit zeker anders is geweest in het verleden en dat Florence te maken heeft gehad met grote overstromingen, waarvan de tekenen nog in diverse straten zichtbaar waren. De meeste toeristen begeven zich niet aan de andere kant van de rivier waar je toch een heel mooi uitzicht hebt over Florence. Vanaf een plateau bij een voormalige poort naar de stad was het uitzicht van boven prachtig en ook het uitzicht aan de oever van de rivier was erg indrukwekkend. Op de foto is de bibliotheek van Florence te zien.

Risotto

Het restaurant voor de lunch was snel gevonden: het gezellig kleine plekje met de smalle tafels en kerkbanken. Op de kaart had ik de vorige keer een risotto zien staan, en hoewel ik de gnocchi erg lekker vond wilde ik ook graag de risotto proberen. Dit bleek een prima keuze, wat lichter dan pasta en ook een gerecht zonder kaas, wat ook niet heel gemakkelijk is aangezien de Italianen bijna overal kaas in verwerken. Nu eet ik graag kaas maar een gerecht zonder kaas was een welkome afwisseling. Risotto dus, ik vind het altijd lastig om zelf te maken omdat je moet blijven roeren en als je even afgeleid bent dan brandt het aan. Daar hadden ze hier uiteraard geen last van want de risotto smaakte prima, met een karaf Chianti. Doordat het zo’n (relatief) lichte maaltijd was, was er genoeg ruimte voor een dessert: chocoladetaart met koffie. En dan waren we pas halverwege de dag.

Zelf pizza maken

Wij hadden gids Andrea nu twee dagen niet bij ons gehad, de Boboli tuinen hadden we al eens bezocht een aantal jaren geleden en ook de wandeling langs de Arno konden we wel alleen af, zo vonden wij. Natuurlijk was Andrea altijd telefonisch bereikbaar en stuurde ik hem geregeld een vraag via e-mail of Whatsapp of het één en ander. Tot onze grote verrassing vroeg Andrea ons bij hem thuis te komen eten. We zouden zijn gezin ontmoeten en, gezien onze interesse in eten, gezamelijk pizza maken. Andrea haalde ons op en legde ons onderweg naar zijn huis uit hoe het toch komt dat de Florentijnen er zo’n vreemde rijstijl op nahouden en waarom feitelijk elke verkeersregel stelselmatig wordt overtreden. Wij zagen een voetganger door rood licht lopen en daarbij een politie-voertuig (die groen licht had) tegenhouden. Vol verbazing stonden wij hiernaar te kijken. Leuk om te horen van een Florentijn hoe dit alles zo komt en wat hij er zelf van vindt. Ook kregen we meer informatie over de plekken die we zonder gids hadden bezocht de afgelopen dagen en uitleg over de huidige politieke situatie in het land. De fresco’s op het plafond van de woning van Andrea waren een verhaal apart en uiteraard werden we getrakteerd op typisch Italiaanse aperitieven en gebruiken. Het deeg voor de pizza’s was al gemaakt en uitleg over gist, de temperatuur van de oven en de te gebruiken tomaten volgde. Het werd mij al vrij snel duidelijk dat ik mijn pizza recept voor de tomatensaus die op de bodem van de pizza gaat moet aanpassen: er wordt geen tomatenpuree (concentrato) gebruikt maar gepelde tomaten worden gepureerd, beetje zout erbij en klaar is het mengsel. Uitsmeren met de onderkant van een lepel, beetje olijfolie (van eigen olijfboomgaard, uiteraard) erover en dan bakken in de pizza oven: 5 minuten op 390 graden Celsius. Na het bakken de schijfjes mozzarella erop leggen en dan nog 1 minuut laten smelten in de oven. Dat is de meest eenvoudige pizza die ik ooit heb gegeten, maar het smaakt erg goed. Daarna volgen nog drie soorten pizza: een calzone (mij wordt verteld goed op de uitspraak te letten want ‘calzone’ lijkt erg veel op een veel gebruikt scheldwoord), een pizza met pittige salami en een pizza met vlees en het blad van een koolraap. Deze laatste variant was voor ons nieuw en zeker de beste pizza van de avond. Uiteraard werd er Heineken bier bij gedronken, wij hebben netjes uitgelegd dat je dit in bierglazen serveert waarbij de schuimkraag cruciaal is. Dat was onze bijdrage aan de Italiaanse cultuur die avond.

Groentesoep met brood

De laatste dag in Florence, over enkele uren zou ons in het vliegtuig een sandwich worden aangeboden, genoeg reden om nog één keer te gaan eten, maar dan wel een lichte maaltijd. Het werd een groentesoep met brood, deze hebben wij meermalen op de menukaart zien staan in de restaurants en het bleek de ideale lunch voordat onze reis, terug naar Nederland, zou gaan beginnen. De soep bestond uit een klein laagje heldere bouillon met verschillende groenten en stukken brood, we waren al eerder tomatensoep met stukken brood tegengekomen en inmiddels was duidelijk dat soep hier altijd brood bevat. En bonen, die zitten ook bijna altijd in de soep, waardoor het toch een goed vullend gerecht wordt. De terugreis verliep voorspoedig en het eerste Nederlandse avondmaal was karakteristiek: groente, vlees en aardappelen. Die combinatie waren we nog niet tegengekomen de afgelopen dagen: even acclimatiseren dus. Bekijk hier de website van Florence gids Andrea, hij is wat ons betreft een verrijking geweest van onze reis naar Florence en ik zou hem zo weer vragen ons rond te leiden. Het enige onderwerp waar hij niets van weet is koffie; Andrea is geen koffiedrinker en kan je daar dan ook niets over vertellen, voor de rest bleek hij een informatiebron voor alles wat Florence is.

Summary

Article Name

Florence - Eten, drinken, kunst en cultuur met een gids in Florence

Description

Florence Italië is niet alleen een stad met zoveel kunst dat het wel één groot museum lijkt, het is ook de stad waar je heel erg veel lekkere dingen kunt eten. Van beiden heb ik genoten, lees hier mijn verhaal.

Author

Marian