Marijke (je weet wel, van haar videorecepten) stuurde mij een vraag: “Ik wil graag een grillpan, welke moet ik dan kopen?”
Ik dacht dat ze een kijkersvraag van haar YouTubekanaal aan mij doorstuurde dus ik reageerde wat kort omdat meer informatie nodig is: “Ligt er maar net aan wat je zoekt“. Toen liet ze mij weten dat het een grillpan voor bij ons thuis moet zijn, dus of ik zelf even kan bepalen wat we nodig hebben. Dus ik ging op zoek naar een nieuwe grillpan – hieronder lees je hoe mijn zoektocht verliep en welke grillpan ik uiteindelijk heb uitgekozen.
Mijn keuze voor een grillpan
Lodge Square Grillpan L8SGP3, 26,5x26,5cm
Een grillpan – maar waarom?
Even inventariseren waarom we een grillpan zouden aanschaffen, we hebben immers een airfryer en een combimagnetron, een multicooker en slowcooker, en heel veel pannen. Wat blijkt: we willen graag meer grillen, zoals dat veel wordt gedaan in de Oosterse keuken, waarbij je voedsel op hoge temperaturen dichtschroeit door de producten voor het bakken in te vetten met olie, (niet de grillplaat; hierdoor voorkom je verbranding van de olie). Een grillpan is eenvoudig in gebruik, meestal gemakkelijk te reinigen en compact op te bergen – in tegenstelling tot een contactgrill, die nogal wat plek inneemt. We zoeken een model van Ø 28 cm want die maat koekenpannen hebben we nu ook en dat bevalt goed – maar mogelijk is een vierkant- of rechthoekig model verstandiger. Op zoek dus naar een grillpan!
Direct naar: Grillpan voor Inductie – Grillpan voor Keramische kookplaat – Grillpan Gietijzer – Grillpan van Gietijzer voor Inductie – Gietijzeren grillpannen (zonder anti-aanbaklaag) – Plaatstalen grillpannen – Le Creuset grillpannen – Tefal grillpannen – Staub grillpannen – Demeyere grillpannen – BK grillpannen – GreenPan grillpannen – Ronneby Bruk grillpannen
Soorten grillpannen
Je kunt grillpannen indelen in verschillende categorieën; op materiaal, op vorm en op type coating.
Materiaal
Grillpannen worden gemaakt van de volgende materialen:
- Aluminium – Een licht materiaal dat zeer snel opwarmt. Aluminium grillpannen worden vrijwel altijd voorzien van een kunstmatige anti-aanbaklaag die langzaam slijt (hoe lang je met de pan doet hangt af van de kwaliteit van de anti-aanbaklaag en hoe je deze reinigt). Aluminium is als materiaal vrijwel niet magnetiseerbaar dus ongeschikt voor gebruik op inductie, maar fabrikanten voegen een stuk magnetiseerbaar metaal toe in de bodem van aluminium grillpannen om ze geschikt te maken voor inductie. Aluminium grillpannen met een kunstmatige anti-aanbaklaag reinig je met warm water, een borstel en een beetje afwasmiddel.
- Gietijzer – Een zwaarder materiaal dat langzamer opwarmt maar als het op temperatuur is houdt het de warmte lang vast. Gietijzeren grillpannen worden afwisselend wel of niet voorzien van een kunstmatige anti-aanbaklaag; de ene fabrikant doet dat wel (zogenaamde keramische coatings of het klassieke emaille), de andere niet (de grillpan wordt dan door de fabrikant voorzien van olie die is ingebrand, en dit moet je zelf goed onderhouden). Gietijzer is uitzonderlijk goed geschikt voor gebruik op inductie omdat het van zichzelf zeer goed magnetiseerbaar is. Indien de gietijzeren grillpan is voorzien van een kunstmatige anti-aanbaklaag dan was je deze af met warm water, een borstel en wat afwasmiddel. Indien hij niet is voorzien van een kunstmatige anti-aanbaklaag dan was je de grillpan af met heet water en een borstel. Aangebakken voedsel krijg je eenvoudig los door de pan met wat water en zout nog even op de warmtebron te zetten, daarna laat het aangekoekte voedsel vanzelf los, eventueel met een vochtige doek wegwrijven.
- RVS – Afkorting voor ‘Roest Vast Staal’ maar wordt vaak als ‘Roestvrij Staal’ omschreven, is een gemiddeld zwaar materiaal dat vrij snel opwarmt en voornamelijk gebruikt wordt voor kookpotten (pannen) zonder anti-aanbaklaag. RVS grillpannen worden vrijwel altijd voorzien van een kunstmatige anti-aanbaklaag. RVS is van zichzelf niet goed magnetiseerbaar, dus voegen fabrikanten een stuk magnetiseerbaar metaal toe aan de bodem van RVS grillpannen. Een RVS grillpan reinig je, net zoals een aluminium grillpan, met heet water, een borstel en wat afwasmiddel.
- Plaatstaal – Lichter dan gietijzer maar zwaarder dan RVS en aluminium, warmt redelijk snel op en wordt vaak gebruikt voor koekenpannen. Plaatstaal is goed magnetiseerbaar dus van zichzelf geschikt voor gebruik op inductie. Plaatstalen grillpannen worden meestal niet voorzien van een kunstmatige anti-aanbaklaag maar eerder voorzien van een coating van (bijen)was die de pan na productie beschermt tegen roestvorming. Deze laag was je er af voor gebruik en door veelvuldig gebruik van de grillpan ontstaat een natuurlijke anti-aanbaklaag. Om plaatstalen grillpannen in goede conditie te houden is het nodig dat je deze voor het eerste gebruik inbrandt met plantaardige olie (zoals raapzaadolie) en ook tijdens hun verdere leven iets vet houdt om roesten te voorkomen. Reinig de pan met heet water en eventueel een klein beetje afwasmiddel, en droog de pan na reiniging goed af om roesten te voorkomen. Als je afwasmiddel gebruikt tijdens het reinigen moet je de grillpan na het afwassen en afdrogen inwrijven met een beetje olie. Is er iets aangebakken? Schepje zout en wat water in de pan, even goed laten opwarmen en het weekt zo weer los.
Grillpan vorm
Grillpannen zijn verkrijgbaar als ronde pannen, ovale pannen, vierkante pannen, rechthoekige pannen en grillplaten (meestal rechthoekig). De beste vorm grillpan hangt af van waarvoor je de grillpan het meeste gebruikt en wat voor jou het prettigst werkt. We zien bij ronde en vierkante grillpannen vaak dat een steel is bevestigd aan de pan, aan deze steel til je de pan op om te verplaatsen en je kunt de pan er meestal aan ophangen. Deze steel is, afhankelijk van het model, afneembaar of inklapbaar zodat je de grillpan in de oven kunt plaatsen (voor het verder doorgaren van je gerecht). Bij grillplaten zien we vrijwel altijd handgrepen aan de twee korte zijden van de plaat, zo kan je de plaat eenvoudig optillen en verplaatsen. Bij vierkante, rechthoekige en sommige ronde grillpannen zien we vaak ook een steel aan de ene zijde en een tegengreep aan de andere zijde, zodat de grillpan met twee handen kan worden opgetild en verplaatst. Deze tegengreep komen we vooral tegen bij grillpannen met een wat groter grilloppervlak.
Net als bij barbecues zijn grillpannen dus ook verkrijgbaar in rond, vierkant, rechthoekig en zelfs ovaal. Er is geen ideale vorm; het is belangrijk dat wat jij erin gaat grillen past en dat je er prettig mee werkt. Indien je op gas of een keramische kookplaat kookt, waarbij de warmtebron rond is, kan een langwerpige grillpan of plaat minder praktisch werken dan een rond of vierkant model, in termen van het gelijkmatig verwarmen van de pan. Kook je echter op een inductiekookplaat die over een (langwerpige) braadzone of zelfs een flex zone beschikt, dan kan een langwerpige grillpan of plaat juist heel praktisch zijn. De vierkante modellen werken goed op alle vormen van koken.
Met of zonder anti-aanbaklaag (coating)?
We zien bij de materialen van de grillpan hierboven dat het materiaal feitelijk bepaalt of je wel of geen kunstmatige anti-aanbaklaag koopt; als je kiest voor lichtgewicht aluminium dan zal je in vrijwel alle modellen een kunstmatige anti-aanbaklaag vinden. Hetzelfde geldt voor RVS grillpannen. Bij de gietijzeren grillplannen vind je meestal een kunstmatige anti-aanbaklaag, in sommige gevallen niet. Bij plaatstaal vind je vrijwel nooit een kunstmatige anti-aanbaklaag in de pan.
Maar wat maakt het uit?
Een anti-aanbaklaag is prettig om te hebben: het voorkomt dat je voedsel snel aanbakt in de pan. Maar een kunstmatige anti-aanbaklaag heeft nadelen: hij slijt – zeker bij een grillpan waarin je op hoge temperaturen grillt en waarbij de ribbels in de pan zeer veel te verduren krijgen. Als de laag slijt dan eet je deze in feite op. Natuurlijk is er geen PFOA meer te vinden in moderne pannen* maar toch: je eet die laag liever niet op. Het is mijn ervaring dat Teflon eerder slijt dan een keramische anti-aanbaklaag, dat een anti-aanbaklaag van emaille nog minder snel slijt maar dat een pan waarin door gebruik een natuurlijke anti-aanbaklaag ontstaat verreweg het langste meegaat.
(*Wetgeving schrijft voor dat FPOA niet meer gebruikt mogen worden bij de fabricage van pannen die verkocht worden binnen de EU.)
Nadelen
Zoals beschreven bij de materialen hierboven, vergt een grillpan zonder kunstmatige anti-aanbaklaag iets meer onderhoud en aandacht dan een grillpan mét kunstmatige anti-aanbaklaag; je wast af met warm water en een borstel en droogt goed na. Eventueel wrijf je de pan nog wat in met olie om hem vet te houden. En bij zowel de plaatstalen als de gietijzeren grillpannen geldt dat de grillpan eerst moet worden ingebrand voor het eerste gebruik.
Wat mij betreft wegen de nadelen van het onderhoud en zorgvuldiger gebruik van een grillpan zonder kunstmatige anti-aanbaklaag op tegen de voordelen ervan (pan gaat langer mee en je eet de anti-aanbaklaag niet op) en daarom zoek ik dus verder naar een grillpan zonder kunstmatige anti-aanbaklaag, dus het wordt een grillpan van gietijzer of een grillpan van plaatstaal. Laten we eens kijken welke grillpannen van gietijzer en grillpannen van plaatstaal er te koop zijn.
Gietijzeren grillpannen zonder anti-aanbaklaag
Het aanbod aan gietijzeren grillpannen is enorm; ze zijn populair doordat ze heel erg heet kunnen worden (precies wat je wilt als je gaat grillen) en doordat ze zwaar zijn schuiven ze minder snel op het formuis of de kookplaat. Gietijzeen grillpannen zonder anti-aanbaklaag zijn ook breed verkrijgbaar, zoals te zien in het overzicht hieronder:
Plaatstalen grillpannen
Plaatstalen grillpannen zijn een stuk minder populair, en deze grillpannen zijn dan ook voornamelijk het domein van één fabrikant, zoals te zien in het overzicht hieronder:
Welke grillpan kopen?
Dat het een grillpan moet worden zonder kunstmatige anti-aanbaklaag is duidelijk, maar wordt het er eentje van gietijzer of plaatstaal? De voordelen van plaatstaal zijn dat het een lichter materiaal is (minder zwaar bij gebruik en afwas) en ze zijn iets goedkoper dan de meeste gietijzeren modellen. Gietijzer heeft als voordeel dat het zwaarder is dus blijft de grillpan beter staan op het fornuis/de kookplaat. Het aanbod gietijzeren grillpannen zonder anti-aanbaklaag is veel ruimer dan het aanbod plaatstalen grillpannen, dus veel meer keuze in vorm, merk en prijs.
Uiteindelijk hebben we samen gekozen voor een vierkante gietijzeren grillpan zonder anti-aanbaklaag: de Lodge Logic vierkante grillpan; ruim genoeg voor alles wat we er in willen maken, vierkant werkt voor ons prettiger en lang niet zo duur als gelijkwaardige modellen van andere merken, maar toch een topmerk.
Lodge Square Grillpan L8SGP3, 26,5x26,5cm
Ik heb een hele mooie zware grillplaat (naar het gewicht te oordelen van plaatstaal of gietijzer), die ik op het gasfornuis altijd met veel genoegen heb gebruikt voor net grillen van groente en vlees. De plaat is tweezijdig te gebruiken (uiteraard één kant tegelijk): de ene zijde is voorzien van het bekende geribbelde profiel met een even hoge rand eromheen, de andere zijde is een vlakke plaat met een opstaande rand van pakweg 5 millimeter.
Nu zie ik advertenties over speciale grillplaten voor inductie. Maar ik vermoed dat ik mijn plaat gewoon op onze ATAG inductieplaat met bridge-zone is te gebruiken. Heb het even kort geprobeerd en ik voel ‘m warm worden.
Ik houd rekening met drie antwoordmogelijkheden:
1) nee sterk af te raden,
2) wel te gebruiken met de geribbelde zijde onder (dus alleen grillen op de vlakke plaat),
3) zolang de inductieplaat het ding als pan herkent en de grillplaat heet wordt, is die gewoon te gebruiken.
Uiteraard ben ik mij bewust van het risico dat zo’n loeiheet zwaar ding bij het optillen uit je handen kan glijden en dan zeer waarschijnlijk de inductieplaat ernstig zal beschadigen, maar dat is een andere kwestie (verstandig gebruik) die pas aan de orde komt nadat ik zekerheid heb over de vraag of mijn grillplaat überhaupt geschikt is voor inductie.
Hoor graag, alvast bedankt.
Beste Gerard,
Als ik het zo lees dan denk ik dat de grillplaat zeer geschikt is voor gebruik op inductie, immers: zowel gietijzer als plaatstaal zijn materialen die bij uitstek geschikt zijn voor gebruik op inductie.
Ook als de grillplaat reeds is gebruikt op andere warmtebronnen (zoal gas, keramisch of de oven) dan is de grillplaat nog altijd prima te gebruiken op inductie. Het antwoord zou dus zijn: 3) zolang de inductieplaat het ding als pan herkent en de grillplaat heet wordt, is die gewoon te gebruiken.
Wat betreft risico van beschadiging: bij inductiekoken is het zo dat de kookplaat niet warm wordt, maar de pan zelf, dus er is geen overdracht van warmte van plaat naar pan/ggrillplaat, maar eerder andersom (de kookplaat neemt warmte over van de pan). Het grote voordeel hiervan is in dit geval dat het mogelijk is een beschermende mat te leggen op de kookplaat en hierop de grillplaat neerleggen; zo is de kans dat de grillplaat de kookplaat beschadigt kleiner.
Lees wel even na in de handleiding van de kookplaat of het gebruik van inductie kookplaat beschermers (kookzonematjes) is toegestaan (sommige fabrikanten raden dit af), maar over het algemeen kan dit prima, en deze inductie kookplaat beschermers zijn zeer populair en zorgen er ook voor dat de grillplaat/pan veel minder makkelijk schuift op de kookplaat, doordat deze matjes stroef zijn.
Ik hoop dat ik je heb kunnen helpen en wens je veel plezier bij het gebruik van de grillplaat!