Onderstaand artikel is een verouderde visie op hoe een nieuwe keuken te plannen. Recent zijn wij begonnen met het plannen van onze eigen nieuwe keuken en hebben daar een aantal artikelen over geschreven. Deze nieuwe artikelen gaan uitgebreider in op ontwerp, vorm, gebruiksgemak van een keuken maar ook worden de verschillende onderdelen en apparatuur nauwkeurig beschreven en gekozen. Wij raden aan deze uitgebreidere artikelen te lezen als je je nieuwe keuken gaat plannen. Je vind de artikelen hier: Nieuwe keuken kopen.
Keukenplanner – Design – Tips – Kraan – Spoelbak – Koelkast – Gasfornuis – Soort gasfornuis – Muurplaat – Vuilnisbak – Afwerking – Werkblad hoogte – Werkblad materiaal – Afzuigkap – Keukenapparaten
Wat is een keukenplanner?
De meeste keukenplanners helpen bij het ‘plaatsen’ van de keukenkastjes en het fornuis, waar in de keukenplanner vaak weinig aandacht vor is is de functionaliteit van de meest voorkomende onderdelen van een keuken, daarom hieronder een alternatief op de veel voorkomende keukenplanner: een overzicht van aandachtspunten voor een praktische keuken.
Hoe plan je het ontwerp van je keuken?
Als je, net als ik, nadenkt over het (laten) plaatsen van een nieuwe keuken dan heb je te maken met het ‘had ik maar’ dilemma: alles dat ik nu niet bedenk mis ik later misschien in mijn keuken, en alles dat ik nu laat plaatsen kan later wel eens erg onhandig zijn, daarom is goed nadenken over wat je wilt en waarom je dat wilt noodzakelijk om zo het meeste plezier te hebben van je keuken.
Iedereen heeft een ander budget voor zijn nieuwe keuken. Een keuken inrichting moet naast praktisch en mooi natuurlijk ook passen bij dit budget. Het merk wat je kiest, of dit nu een IKEA keuken met IKEA apparatuur is, een Bulthaup met Miele apparaten of een volledig naar eigen smaak en inzicht gemaakte Bruynzeel keuken; uiteindelijk gaat het erom dat je in de keuken kunt doen wat jij voor ogen hebt.
Design
Veel mensen kiezen een keuken op het design, wat betekent dat ze de keuken zien als een feature, een sieraad in de woning. Wat mij betreft wordt in een keuken gewerkt en moet deze vooral functioneel zijn, dat hij daardoor nog mooier kan worden is iets dat niet voor iedereen meteen duidelijk is, maar als je een goed ontworpen keuken intensief gebruikt dan geniet je van de schoonheid van het functionele ontwerp en niet van het protserige uiterlijk. Ik zie dan ook vaak keukens met een leuk uiterlijk, maar als ik dan de functionaliteit bekijk dan valt het tegen, apparatuur staat op de verkeerde plek en er is niet nagedacht over de functies van bepaalde apparatuur waardoor het lastig is er mee te werken.
Tips
In de loop der tijd heb ik her en der wat tips gekregen, van beroeps-koks die dagelijks vele uren doorbrengen in grote professionele keukens tot hobby-koks die pas een keuken hebben laten plaatsen. Het leren van de fouten van anderen is de beste (en goedkoopste!) manier om het zelf beter te doen wat mij betreft, ik heb deze adviezen dan ook opgeschreven. Dit zijn ze:
Kraan uittrekbaar
Een lage kraan (dicht bij de spoelbak) geeft vaak problemen bij het vullen van een pan of bij het spoelen in een vergiet, kies dan ook voor een hoge draaibare kraan, het liefst met afneembare kop (met zo’n slang er aan) zodat je eenvoudig kunt schoonmaken, spoelen en vullen op plekken waar je anders niet bij komt. Als je kiest voor een kraan kiest zonder draaiknoppen, let er dan op dat het hengsel/handvat niet boven je spoelbak zit op de koud-stand, dit zal bijna altijd de rustpositie zijn van de kraan en als je iets uit de spoelbak wilt halen dan wil je niet constant tegen die kraan aanstoten en, nog erger, hem openen. Denk ook aan vlekken op een glanzende kraan: met geborsteld metaal zie je vlekken en krasjes veel minder. Lees hier verder over keukenkranen.
Spoelbak
Kies voor een spoelbak uit twee delen, of zelfs twee spoelbakken. Het is erg vervelend als je moet spoelen in een volle spoelbak, of je hebt net een sopje gemaakt en dan moet je je rijst afgieten. Een tweede (volle of halve maat) is een must. De ‘anderhalve’ of ‘dubbele’ spoelbakken zijn tegenwoordig gelukkig eerder regel dan uitzondering. Houd er wel rekening dat deze speolbakken vaak breder zijn dan een standaard 60 cm kastje, dus kies hier een breder kastje zodat je spoelbak goed past. Zie hier een overzicht van anderhalve en dubbele spoelbakken.
Koelkast
Bij mij is de koelkast altijd te klein, en dit komt niet doordat er veel frisdrank in staat. Groente en de verschillende potjes met ingredienten maken de koelkast overvol, en dat werkt niet lekker. Zorg voor een grote koelkast, je kunt daarin veel voedsel bewaren om later weer in andere gerechten te verwerken, zo gooi je veel minder weg. Bedenk ook goed op welke plek de koelkast moet komen, en vooral aan welke kant het scharnierpunt van de deur moet komen. De deur van je koelkast na aanschaf aan de andere kant laten scharnieren kost al gauw een paar tientjes, het is meestal geen kwestie van de scharnierpunten losschroeven en aan de andere kant monteren, want de scharnierpunten zijn verschillend aan de andere kant, deze moeten besteld worden en daar gaat een flinke marge overheen. Je kunt bij bestelling aangeven aan welke kant de deur moet scharnieren, denk hier even over na voordat je koopt. Een overzicht van koelkasten vind je hier.
Gasfornuis
Een groot robuust gasfornuis heeft mijn voorkeur. De roosters boven de gaspitten moeten tot aan de randen doorlopen zodat ik een pan alle kanten op kan zetten zonder dat deze er af valt. Je ziet ze wel eens: gasfornuizen met een rooster in de vorm van een ‘+’ boven de gaspit, erg modern, hip en zeker anders dan de rest, maar een fornuis is een gebruiksvoorwerp en moet vooral goed en veilig zijn om mee te werken. Uiteraard heb je bij een keramische of inductie kookplaat hele andere wensen. Let hierbij op dat je genoeg groepen hebt in de meterkast, want er zullen twee groepen nodig zijn voor elektrische kookplaten. Een overzicht van gasfornuizen vind je hier.
Keramisch, inductie of gas?
Bij de keuze voor de manier van koken heb je eigenlijk de keuze uit koken op gas, koken op inductie of keramisch koken (hier valt koken op halogeen of electriciteit ook onder). Als je de voor- en nadelen van koken op gas of inductie tegen elkaar afweegt dan is de keuze wat mij betreft tussen koken op gas of inductiekoken, en niets anders omdat de andere vormen van koken geen voordelen hebben ten opzichte van deze twee. Wil je klassiek dan kies je voor gas, wil je toch al nieuwe pannen en ga je bewust om met energie dan is inductie de juiste keuze. Lees hier meer over de keuze tussen inductiekoken en koken op gas of keramisch. De keuze voor inductie koken is alles behalve de duurste keuze: inductie kookplaten zijn zeer betaalbaar en de voordelen zijn overweldigend. De meeste vooroordelen over inductie koken blijken overigens niet te kloppen, grappig zijn ze soms wel.
Muurplaat
Achter het gasfornuis wordt het vies, dat is zeker. Heb je tegeltjes tegen de wand dan is de kans groot dat het vuil zich in de voegen nestelt. Het eenvoudigst is het schoonmaken van een egaal oppervlak, daarom kies ik zelf voor een plaat van RVS achter mijn gasfornuis: eenvoudig schoon te houden en de extra kosten zijn minimaal.
Vuilnisbak
Kies voor de vuilnisbak een centrale plaats in de keuken, zeker als je niet alleen in de keuken staat is het erg prettig als je elkaar niet in de weg loopt omdat je steeds de hele keuken door moet om je afval weg te gooien. Kies je bij de indeling van je keuken een goede plek voor je afvalbak, dan heb je daar bij het gebruik veel profijt van. Een vuilnisbak met een langzaam sluitende klep is handig: geen harde knal of te snel sluitende klep op je handen. Zorg ook voor een vuilnisbak die groot (diep en breed) genoeg is zodat je geen afval naast de bak gooit vanaf je snijplank. Een review van mijn vuilnisbak met langzaam sluitende klep vind je hier.
Afwerking
Vuil is iets dat je altijd zult vinden, helemaal als er gaten en kieren in je keuken zitten. Zo vind je vooral vuil tussen de vloer en het latje dat aan de onderkant van de keukenkastjes is bevestigd. Dit stuk hout is vaak los te halen omdat het met klemmen vast is gemaakt. Dit is noodzakelijk omdat er bekabeling ligt onder de kastjes. Wat helaas niet noodzakelijk is – is om deze lat aan de onderkant aan te kleden met een rubber rand die vuil tegenhoudt. Dit wordt in professionele keukens wel gedaan en heeft zijn weg nog niet gevonden naar de meeste hobby-keukens, jammer, maar het zal wel met ‘design’ te maken hebben. Wat mij betreft gaat er een afdeklaag tussen de onderkant van de keuken en de vloer, om zo vuil en vocht geen toegang te geven onder de kastjes, daar waar de stofzuiger niet snel komt.
Werkblad hoogte
Het mooiste van het kopen van een nieuwe keuken is dat je alles zelf kunt bepalen, en een van de prettigste dingen is wel dat je de hoogte van het werkblad in je keuken kan bepalen. Niet iedereen heeft dezelfde lengte en afwassen in een spoelbak die te laag is geeft telkens rugpijn, en dat is geen pretje. Bepaal dus vooraf of je de huidige hoogte van je werkblad in de keuken goed vindt, is dit prettig werken, geen last van de rug? Dan is dat een goed uitgangspunt voor het nieuwe werkblad. Heeft u nu een oude keuken, dan is de kans groot dat het werkblad of aanrecht op 90 centimeter hoogte is gemonteerd, maar aangezien Nederlanders groot zijn en steeds groter worden moeten we toch iets de hoogte in. Zo wordt aangeraden bij een lengte van 1.75 een werkblad op 95 centimeter te laten plaatsen, bij grotere lengte, boven de 1 meter 90, dan is zelfs een aanrecht op 1 meter hoogte aan te raden. Dit levert natuurlijk ook weer een klein beetje extra kastruimte op!
Werkblad materiaal
In mijn keuken zou ik het liefst een werkblad hebben van RVS, dit is hygienisch, beschadigt niet snel, kan tegen hoge en lage temperaturen en is goed bewerkbaar, en bovenal niet duur. Speciale steensoorten met hippe kleuren zijn heel mooi, maar ook duur. Ik ben geen voorstander van een keuken waarvan de helft van de kosten bepaald worden door het werkblad omdat het mooi is, hij moet functioneel zijn. RVS wordt in professionele keukens veel gebruikt. Een nadeel van RVS is dat het snel krast, dit heeft verder geen invloed op de levensduur van het werkblad en geeft het juist meer karakter. RVS is te krijgen in glans of mat, en alles daar tussenin. Doordat het RVS gelast (en geschuurd) wordt zijn er geen naden tussen werkbladen, en ook de gootsteen wordt vaak uit één stuk in het blad verwerkt waardoor ook daar geen naden zitten die voor lekkage kunnen zorgen en waar vuil zich kan ophopen. RVS hoeft niet apart behandeld te worden zoals bij hout het geval is, een beetje groene zeep op het blad en daarna afnemen met een natte doek is genoeg voor het schoonmaken van RVS.
Afzuigkap
Zorg voor een geode afzuigkap, dit houdt je keuken schoner, je huis prettiger om in te leven en je eten lekkerder. De ideale afzuigkap hangt op de juiste hoogte voor jou en je huisgenoten (laat deze dus niet zomaar monteren op een standaardhoogte! Niets zo vervelend om telkens met je hoofd tegen de kap aan te stoten), maakt geen geluid (dit is onmogelijk, maar hoe minder herrie hoe beter), zuigt de lucht goed af (je voelt dit als tocht) en heeft een goed filter dat niet te duur is om te vervangen. Let ook op hoe eenvoudig het zal zijn om de afzuigkap schoon te maken, zitten er veel kiertjes en gaatjes of is het juist allemaal opgebouwd uit gladde stroken?
Een van de dingen om rekening mee te houden bij het uitzoeken van een afzuigkap is de plaatsing: is er een luchtafvoer in de buurt? Wordt het mooi als die door de hele keuken moet worden uitgebouwd? Je kunt namelijk ook kiezen voor een afzuigkap met eigen filters die de lucht schoon je keuken weer in blazen, uiteraard zijn deze duurder maar ze geven je wel de flexibiliteit om de kap, en daarmee je gasfornuis, overal te plaatsen.
Afmetingen van keukenapparaten
Als je grote keukenapparaten hebt of van plan bent deze aan te schaffen, houd dan bij het plannen van je keuken rekening met de plaats waar de apparaten komen. Zo kan een keukenmachine veel plek innemen, de afmetingen en gewicht van deze apparaten is vaak niet gering en dus is het verstandig hiervoor een vaste plek te reserveren, het liefst bij een stopcontact en met ruimte aan weerszijde voor het wegzetten en klaarzetten van ingredienten. Bedenk hoe je werkt met je keukenmachine en probeer dit vervolgens te plaatsen in je nieuwe keuken. De voordelen en nadelen van Kitchenaid of Kenwood keukenmachines vind je hier.
Stopcontacten
Die moeten er ook komen, natuurlijk. De permanente apparatuur als de afzuigkap, koelkast en oven krijgen hun eigen permanente stroomtoevoer, maar wat dacht je van een stopcontact voor de staafmixer, blender, contactgrill, keukenmachine, juicer, etc.? Denk naast standaard ‘in de muur’ eens aan een hoekstopcontact of uittrekbaar stopcontact. Met een hoekstopcontact geef je een hoek extra functionaliteit en zit het stopcontact niet in de weg. Een uittrekbaar stopcontact zit er alleen als je het nodig hebt, en daarna schuift het weer in.
Verder ontwerp- en aandachtspunten
Let ook op welke verlichting je kiest: het moet egaal licht geven op je werkblad, maar mag natuurlijk ook mooi zijn. Dus kies je LED, TL, Halogeen of een ander soort verlichting, bijvoorbeeld een glasregaal? Zorg dat je geen schaduwen vormt op je werkblad, dus plaats verlichting boven je hoofd of zowel achter je als boven het werkblad. Houd ook rekening met de verwarming in je keuken, dit hoeft geen ‘ouderwetse’ radiator te zijn maar er kan bijvoorbeeld plintverwarming worden geplaatst, wat ruimte bespaart.
Een mooie functionele keuken
Een nieuwe keuken begint met het plannen van functionaliteit en het zoeken naar het ontwerp waarin de functionaliteit mooi is. Meer tips over functionaliteit in je keuken en prachtige ontwerpen van deze keukens vind je in het gratis keukenboek van Bruynzeel. Bestel het hier gratis en laat jezelf verrassen door een fabrikant met zeer veel ervaring.
