Oliebollen zijn echt Hollands, ook al worden ze in België ook gegeten. Traditioneel worden ze gebakken op 31 december, oudejaarsdag, en op die dag en de dag erna nog gegeten. De oorsprong van de oliebol ligt waarschijnlijk ergens aan het einde van de Middeleeuwen en het recept voor oliekoeken, zoals ze toen heetten, is mogelijk door Portugese vluchtelingen naar het gebied gebracht dat wij nu Holland noemen. Lees meer over de oliebol hier.
Zelf oliebollen bakken
Traditioneel bak ik elk jaar op 31 december oliebollen. Meestal in een schuur met een winterjas aan, muts op, shawl om. Kleumend beweeg ik me dan om de frituurpan heen, af en toe waagt een familielid of vriend zich ook in het schuurtje; “Hoe gaat het hier?” Jaja, denk ik dan – alsof jij voor de gezelligheid komt. Ik weet wel beter: verse oliebollen zijn heerlijk, daarom bak ik ze ook, maar ook omdat mijn vader dit altijd deed, en het is daarom voor mij een speciaal moment, helemaal niet erg om even bij weg te dromen, alleen in een koude schuur met de geur van hete olie die je de eerste dagen niet meer uit je kleding krijgt. Nostalgie en goede herinneringen aan mijn vader, dat is voor mij het bakken van oliebollen.
Oliebollen recept
Maar goed, voordat je gaat bakken moet je erst oliebollenbeslag maken. Ik maak de oliebollen graag met rozijnen, maar dit hoeft natuurlijk niet. Je kunt ook stukjes appel toevoegen, sukade of andere stukjes fruit. Je kunt het beslag ook gebruiken om appel of banaan in te bakken, deze zijn als eerste op, gegarandeerd.
Ingrediënten
Voor ongeveer 20 oliebollen
- 50 gram roomboter
- 500 ml melk
- 1 zakje gedroogde gist (7 gram)
- 1 ei
- 500 gram bloem
- 1 mespuntje zout
- Olie om in te bakken (arachideolie bijvoorbeeld, gebruik zoveel olie dat de pan goed gevuld is maar niet meer dan het maximale dat in de pan mag!)
Eventueel toevoegen:
- 125 g rozijnen
- 75 g krenten
- 1 appel (zure, bijvoorbeeld Jonagold of een andere zoetzure appel)
Voorbereiding
- Laat de rozijnen en krenten wellen in warm water, ongeveer 30 minuten of zolang als je nodig hebt om het oliebollenbeslag te maken
- Schil de appel en snijd deze in kleine blokjes (hoe groter de stukjes appel hoe lastiger het is om mooie ronde oliebollen te maken)
- Doe de boter in een pan en laat zachtjes smelten op een klein vlammetje
- Voeg de melk toe en laat lauw-warm worden (voel even met je vinger), zet de warmtebron uit
- Voeg het zout, de gist en het ei toe en roer goed door tot alles is opgelost
- Voeg nu de bloem geleidelijk toe en roer tot het een glad geheel is geworden
- Droog de gewelde rozijnen en krenten met een schone doek
- Voeg nu de gewelde rozijnen, krenten en appel toe aan het beslag, roer goed door en dek het beslag af met een vochtige schone theedoek
- Zet het oliebollenbeslag op een warme plek, ongeveer 30 minuten, om te rijzen.
Keukengerei
Gebruik bij voorkeur een frituurpan die je eerst goed schoon hebt gemaakt. Een frituurpan houdt automatisch temperatuur en je hebt geen open vuur in een binnenruimte. Uiteraard kan het wel op gas en is inductie of keramisch koken veiliger, maar in het geval van oliebollen bakken is een frituurpan echt het eenvoudigst. Ook is het wel prettig de oliebollen niet in de keuken te bakken maar bijvoorbeeld in een schuur of bijkeuken, omdat de geur erg lang blijft hangen (schoonouders die een afzuigkap in de schuur hebben aangebracht waaronder de frituurpan staat is echt ideaal: heb je meteen een mooi lampje boven je pan).
Gebruik voor het scheppen een ijslepel of portioneerlepel, en als je dat niet hebt gebruik je twee grote eetlepels en probeer daar bollen deeg mee te maken. Het beste werkt een ijsschep of ijsboltang met een bewegend onderdeel in het holle gedeelte van de lepel dat als het ware de lepel leeg schraapt, hierdoor valt al het beslag vrijwel gelijktijdig in de olie zonder lange slierten. Gebruik een schuimspaan om de oliebollen uit het vet te halen, zo neem je minder olie mee uit de pan. Leg de oliebollen in een vergiet waarin je eerst een paar servetten of velletjes keukenpapier hebt gelegd, zodat ze nog wat vet kwijt kunnen raken.
Bereiding
En dan gaan we nu eindelijk oliebollen bakken!
- Verwarm de olie tot 180 graden Celsius
- Schep het oliebollenbeslag even door
- Schep met een ijsschep beslag uit de bak en vouw met een andere lepel de slierten beslag in de ijsschep, of schraap ze eraf (dit voorkomt slierten deeg in de olie, of pannestaarten)
- Test eerst één oliebol: laat hem naar boven komen uit de olie, wordt hij te groot? Gebruik dan minder beslag in het vervolg
- Til de oliebol even op na 2-3 minuten: is hij mooi goudbruin? Draai hem dan om (er zitten er altijd een paar bij die niet willen draaien; houd je rustig en pas om want je werkt met gloeiend hete olie, je wilt niet met de vuurwerkslachtoffers naar het brandwondencentrum dus houd je hoofd erbij en draai de oliebol rustig om en houd hem even tegen met je schuimspaan)
- Haal na ongeveer 6 minuten de oliebol uit de pan, doe hem in een bak met daarin wat keukenpapier of servetten (meestal te vinden in je kerstpakket) en laat de oliebol even uitlekken en afkoelen
- Breek de oliebol open om te zien of hij goed gaar is, en neem een hap: lekker? Dan kan je gaan bakken!
- Doe nu 3 of 4 bollen beslag in de hete olie (let op: als je buiten staat en het vriest dan moet de olie weer op temperatuur komen als je de oliebollen eruit haalt, doe de pan even dicht om de olie sneller weer op temperatuur te laten komen). Bak niet te veel oliebollen tegelijk, je wilt niet dat ze aan elkaar vast gaan zitten. doen ze dat wel: losknippen met een schaar is het makkelijkst, wild slaan met een schuimspaan is levensgevaarlijk (zie punt 5)
- Bak al je beslag op, vergeet niet af en toe een oliebol te proeven: vers net uit de pan zijn ze het lekkerst!
Ik wens iedereen een heel smakelijke jaarwisseling en een gezond en vrolijk nieuw jaar!
Super recept!!!