Wafelijzers

Op zoek naar een wafelijzer belandde ik in een onbekende wereld waar woorden als ‘kniepertjes’, ‘Cloer’ en namen als Piet Huysentruyt worden genoemd alsof iedereen weet wie of wat dat is. En dan hebben we het nog niet over het verschil tussen Brusselse wafels en Luikse wafels, dat is ook nog iets om rekening mee te houden als je een wafelijzer gaat kopen. Dan heb je nog de vorm van de wafels: rond, rechthoekig of hartjes wafels? En ik maar denken dat ik ‘even’ een wafelijzer ging kopen, omdat wafels lekker zijn, leuk als variatie, je kunt ze zo (on)gezond maken als je wilt en het blijkt een traditie te zijn, net als oliebollen met oud en nieuw. Kortom: de wereld van de wafel en het antwoord op de vraag: wafelijzer kopen, maar welke?

Direct naar: Wafelijzer Brusselse Wafels – Wafelijzer Hartjes Wafels – Wafelijzer Kniepertjes – Cloer Wafelijzers – Tefal Wafelijzers

Wafelijzer kopen

Direct het beste wafelijzer kopen? Hieronder heb ik van elk soort wafelijzer het beste model kort omschreven. Het beste wafelijzer is een wafelijzer dat goede wafels maakt, van alle gemakken voorzien is en niet te duur is. Bekijk hieronder de top 4 wafelijzers:

[pillartable]

Zelf de eigenschappen van alle wafelijzers bekijken? Dat kan natuurlijk, bekijk dan hier de eigenschappen van de wafelijzers in overzichten ingedeeld per vorm: Wafelijzer Brusselse Wafels – Wafelijzer Hartjes Wafels – Wafelijzer Kniepertjes

Wafels… heerlijk zoals vroeger…

Wafels doen mij altijd terug verlangen naar vroeger. Op Nieuwjaarsdag gingen we naar mijn opa en oma. Mijn oma had dan heerlijke wafels gemaakt, dunne hartvormige met een laagje poedersuiker. Het huis van mijn opa en oma rook dan naar een mengsel van potpourri en vers gebakken wafels, naar mijn mening de geur van een warme knuffel vol liefde. Liefde is zeker wat mijn oma stopte in haar baksels. Een hap van een wafel deed mijn ogen sluiten en ik genoot volop en herinner me me dit als een van de vele gelukkige momenten in mijn jeugd.

Nu mijn oma er niet meer is maakt mijn tante de wafels en binnenkort maak ik ze ook zelf. Met het recept van mijn oma en een wafelijzer met dezelfde hartjesvorm als die mijn oma gebruikte. Mijn oma groeide op in Kerkrade, Limburg, en daar was ze trots op, en dus wil ikgraag haar Limburgse recept gebruiken, want ik wil graag ‘haar’ wafels gaan bakken, en heb daarvoor dus een hartvorm wafelijzer nodig. Maar wat is het verschil tussen de soorten wafels? En wat zijn de verschillen tussen de verschillende wafelijzers? Op zoek dus, naar het juiste wafelijzer!

Wafels: ouderwets lekker

Wafels waren vroeger een lekkernij voor de rijkere burgers. De ‘gewone’ burger at alleen een wafel bij bijzondere gelegenheden, zoals bij een communie of doop. Dit komt doordat de ingrediënten van een wafel (bloem, eieren en suiker) dure ingrediënten waren. Suiker was niet zo overdadig voorhanden als vandaag de dag dus waren wafels relatief duur. Tegenwoordig zijn wafels niet meer duur maar nog steeds een feestelijke lekkernij, zeker in België. Duitsland en de Nederlandse provincies die grenzen aan België en Duitsland, waar ze ook wel kniepertjes worden genoemd.

Wafelijzer voor kniepertjes

Kniepertjes zijn zoete, dunne, harde wafels die vooral in Drenthe, Groningen en de Achterhoek worden gegeten. Deze harde wafels worden in een rond wafelijzer gebakken en kunnen in de vorm van een hoorntje worden gevouwen (gedraaid eigenlijk) en ze vormen dan een ijshoorntje, de oubliehoorn. Maar meestal worden ze opgerold tot een kokertje, die gevuld kan worden.
Ook kan je er twee op elkaar maken met bijvoorbeeld stroop er tussen, dan maak je een stroopwafel.
Voor deze kniepertjes zijn speciale wafelijzers te koop, je maakt met zo’n wafelijzer kniepertjes zoals men dat op het NK kniepertjes bakken doet (echt waar, dat bestaat! :-))

Wafelijzer voor hartjes

Dunne wafels die in hartjesvorm worden gebakken worden in zowel Duitsland als Nederland gegeten. Deze wafels worden in een wafelijzer met hartvorm gemaakt, meestal gebakken per vijf tegelijk.
De hartjes wafels zijn dunner dan de Brusselse en Luikse wafels, maar minder hard dan de kniepertjes.
Hartjesvorm wafels worden gegeten met poedersuiker tijdens feestelijke gelegenheden.

Wafelijzer Brusselse wafels

Naast de kniepertjes (harde ronde wafels) en de dunne hartjeswafels zijn er natuurlijk de Brusselse en Luikse wafels. Dit zijn dikkere wafels met de vorm van een rechthoek. Maar er is een verschil tussen de Brusselse en de Luikse wafels.

Verschil tussen Brusselse en Luikse wafels

De Brusselse wafel is ‘uitgevonden’ in Gent. Dat zit zo: Doordat een wafel een luxeproduct was en mensen met geld vooral in de steden (zoals Brussel) woonden, lag het voor de hand voor de Gentenaar die de Brusselse wafel bedacht, om zijn luxe wafel ‘Brusselse wafel’ te noemen: een luxe wafel vernoemd naar een luxe stad (en het klinkt ook heel mooi in het Frans).
De Brusselse wafel is dan ook jonger dan de Luikse wafel. De Luikse wafel, maar hierover bestaat wat onenigheid, zoals dat hoort bij dit soort dingen.
Maar wat zijn de verschillen? De Luikse wafels wordt gemaakt van een deeg, en de Brusselse wafel van een beslag.
De Brusselse wafel heeft strakke vorm door het beslag en heeft een afmeting van precies 16×18 cm met twintig kuiltjes en weegt 110 gram, is vrijwel vetarm en het beslag bevat geen suiker. De Luikse wafel heeft vierentwintig ruitjes en bevat suiker (zelfs zichtbare kristallen), wat in de Brusselse wafel niet zit.
Het bakken van Luikse wafels heeft de extra moeilijkheid dat de suikers carameliseren en aan de ijzers van het wafelijzer gaan kleven, dit heb je met Brusselse wafels niet. Meer over de geschiedenis van de Brusselse wafel en wafels in het algemeen lees je hier.

Wafelijzer kopen – Waar op letten?

Dus je wilt, net als ik, een wafelijzer gaan kopen. Maar waarop moet je dan letten? Eigenlijk is het simpel: een wafel bak je tussen twee hete wafelijzers, deze ijzers moeten heet genoeg zijn om de wafels snel te garen en licht te laten rijzen (afhankelijk van het type wafel dat je maakt: Brusselse wafels rijzen sterk, hartjes minder, kniepertjes niet), maar niet zo heet dat de wafels direct verbranden. De punten waarop je dus moet letten zijn:

Vorm

Je kunt uit drie soorten wafelijzers kiezen: wafelijzer voor hartjes, wafelijzer voor Brusselse wafels en wafelijzer voor kniepertjes. De keuze is eigenlijk eenvoudig: toen je bedacht dat je een wafelijzer wilde gaan kopen, wat voor wafels had je toen in gedachte om te gaan maken? Die hartjes? Kies dan voor een hartjes wafelijzer. Ken je de kniepertjes en is dat voor jou ‘de’ wafel? Kies dan voor een wafelijzer voor kniepertjes. Zijn die dikke Belgische wafels de wafels waarvan je hart sneller gaat kloppen? Kies dan voor een wafelijzer voor het maken van Brusselse wafels.

Wafelijzer met verwisselbare platen

Er bestaan ook wafelijzer met verwisselbare platen waarin je verschillende soorten wafels maar ook bijvoorbeeld poffertjes kunt maken, maar van deze wafelijzers zijn er maar een paar soorten en de ijzers zijn vrij prijzig. Ik heb deze dan ook niet apart als categorie opgenomen, want er viel simpelweg niet veel te vergelijken.

Aantal wafels

Het aantal wafels dat je met een wafelijzer kunt maken hangt af van de vorm van het wafelijzer. Het wafelijzer hartjes vorm bakt altijd vier, vijf of tien wafels tegelijk. De kniepertjes worden altijd per stuk gebakken en de Brusselse wafels gaan per twee of soms per vier wafels tegelijk. Het is dus niet zo dat je veel keuze hebt in hoeveel wafels je bakt, als je eenmaal de vorm wafels hebt gekozen. Veruit de meeste wafelijzers worden gemaakt voor vijf (hartjes), één (kniepertjes) of twee (Brusselse) wafels.

Temperatuur

De fabrikanten van wafelijzers geven niet aan wat de temperatuur is waarop hun wafelijzers de wafels bakken. Wel hebben de meeste wafelijzers een regelbare thermostaat, waarmee je dus zelf kunt instellen hoe heet de ijzers worden. Een regelbare thermostaat heeft de voorkeur boven een ‘aan of uit’ thermostaat omdat je op die manier zelf kunt bepalen hoe snel de wafels bakken en hoe bruin ze worden.

Indicatielampjes/pieptoon

Daarnaast is het belangrijk om te weten of je wafelijzer de juiste temperatuur heeft bereikt nadat je hem hebt aangezet, een indicatielampje is echt heel erg handig en wat mij betreft onmisbaar op een wafelijzer. Het lampje geeft dan aan of het wafelijzer klaar is om wafels te gaan bakken.

Een ander handig signaal in de vorm van een lampje of pieptoon is dat van het ‘klaar’ signaal. Sommige wafelijzers hebben een functie die aangeeft of de wafels klaar zijn. Je hoeft het wafelijzer dan dus niet te openen om de wafels te bekijken, maar het wafelijzer geeft zelf aan of de wafels klaar zijn. Erg handig, zeker de pieptoon, maar helaas zijn lang niet alle wafelijzers hiermee uitgerust.

Vermogen

Wafels worden kort en heet gebakken. Om snel de juiste temperatuur in de ijzers te krijgen is veel vermogen nodig, maar niet elk wafelijzer heeft hetzelfde vermogen meegekregen van de fabrikant. En meer is niet altijd beter, zo blijkt uit de testresultaten, maar meer vermogen heeft wel de voorkeur, al is het geen keuze-bepalende factor. De wafelijzers die ik heb bekeken hadden allemaal voldoende vermogen om binnen korte tijd de wafels goed te bakken.

Overig

Dan kan je nog kijken naar andere zaken zoals:

• Het materiaal waarvan het wafelijzer is gemaakt, meestal is dit metaal of soms kunststof. Metaal heeft de voorkeur voor duurzaamheid, maar kunststof kan als voordeel hebben dat het minder heet wordt.
• Anti-slip voetjes zitten onder alle wafelijzers die ik heb bekeken, dus dat valt weer meer.
• De snoerlengte wordt niet door alle fabrikanten vermeld dus dat bleek lastig vergelijken.
• De anti-aanbaklaag bleek bij veruit de meeste wafelijzers aanwezig, enkelen hebben gietijzeren wafelijzers maar die zijn altijd duurder. Ik heb geen onderscheid gemaakt tussen de soorten anti-aanbaklaag omdat deze tegenwoordig allemaal aan de strenge EU-normen voldoen.
• Wafelijzer zonder anti aanbaklaag zijn er ook, maar dit zijn de professionele wafelijzers en hebben een prijs die stukken hoger is dan de niet-professionele modellen.

Prijs

Tenslotte: de prijs. Als we toch eens niet op de prijs hoefden te letten… Wafelijzers zijn niet duur, maar je kunt er wel veel geld aan uitgeven. Je koopt al een wafelijzer voor €20 maar je kunt er met gemak €160 aan uitgeven als je wilt. Het hangt helemaal af van het merk, type wafels dat je wilt bakken en of je een professioneel wafelijzer wilt hebben. Mijn advies: betaal niet te veel maar precies genoeg voor het beste wafelijzer dat voldoet aan jouw eisen en wensen. En ik heb de wafelijzers op een rijtje gezet en met elkaar vergeleken, zodat je in één oogopslag kunt zien wat voor jou het beste wafelijzer is.

Wafels maken – Hoe doe je dat?

Allemaal leuk en aardig, maar hoe maak je eigenlijk wafels?

Ingrediënten Brusselse wafels

• 25 gram verse gist (of 12 gram droge gist)
• 5 dl melk
• 500 ml water
• 4 eieren (gescheiden)
• 600 gram patentbloem
• 200 gram gesmolten boter
• Snufje zout

Meng de ingrediënten en bak de wafels zoals in het filmpje hieronder wordt uitgelegd.

Bereiding Brusselse wafels:

Ingrediënten Kniepertjes

• 500 gram bloem
• 125 gram gesmolten roomboter
• 375 gram witte of lichtbruine basterdsuiker
• 3 eieren
• 1 zakje vanillesuiker
• 3 eetlepels lauw water
• Snufje zout

Kniepertjes beslag maken

1. Meng bloem en suiker door elkaar in een ruime mengkom.
2. Voeg de gesmolten boter toe.
3. Kneed bloem, suiker en boter tot een kruimelig deeg ontstaat, kneed dan de eieren er doorheen (één voor één).
4. De eetlepels lauw water alleen toevoegen indien nodig, het deeg moet een samenhangend geheel worden en het water hoeft niet per sé te worden gebruikt, het doel is een samenhangend deeg te krijgen.
5. Laat het deeg rusten in de koelkast (een etmaal bij voorkeur).
6. Maak balletjes van het deeg ter grootte van een pingpongbal en bak de kniepertjes zoals in het filmpje hieronder in het wafelijzer.

Kniepertjes bakken en rollen

Ingrediënten hartjes wafels

• 250 gram zelfrijzend bakmeel
• 2 middelgrote eieren
• 4,5 dl lauwe melk
• 100 gram roomboter
• 1 zakje vanillesuiker
• Kaneel (optioneel)

Meng de ingrediënten en bak de wafels zoals in het filmpje hieronder wordt uitgelegd.

Bereiding hartjes wafels:

Wafels bakken – Tips

Het bakken van wafels is heel gemakkelijk, maar er zijn wel dingen waardoor het nog gemakkelijker wordt. Hieronder enkele tips.

Als het beslag overstroomt

Laat het even drogen/bakken, maar blijf erbij en haal het deeg los zodra het droog is, dan haal je het er gemakkelijk af.

Beslag laten rusten

Laat, voordat je de wafels gaat bakken, het beslag 30 minuten rusten. Het beslag moet groeien en rusten, dan bak je de beste wafels.
Als je wat meer lucht in je beslag wilt hebben kan je wat bruisend bronwater toevoegen, het koolzuur zal het beslag luchtig maken.

Eerste gebruik

Maak het wafelijzer open en veeg het van binnen even uit met een vochtige (niet te natte!) doek. Zet het wafelijzer dan aan en laat het goed heet worden om zo eventuele onreinheden te laten verdampen (hierbij kan een onaangename geur vrijkomen – de geur van ‘nieuw’). Laat het wafelijzer daarna afkoelen, veeg het nogmaals uit met een vochtige doek en zet het wafelijzer weer aan. Vet de ijzers nu in (ook wafelijzers met een anti-aanbaklaag dienen ingevet te worden).

IJzers invetten

Vet, zeker als je mager beslag gebruikt (zonder boter), de wafelijzers in voor gebruik, ook als er een anti-aanbaklaag op zit. Je kunt het beste een smaakloze olie gebruiken, zoals zonnebloemolie, arachideolie of koolzaadolie. Hierdoor blijven de wafels niet plakken en kan je ze netjes en heel uit het wafelijzer halen.

Gebruik geen metalen bestek in het wafelijzer

Het is nooit verstandig metalen gereedschap/bestek te gebruiken in een wafelijzer, dat geldt niet alleen voor wafelijzers met een anti-aanbaklaag. Met metaal kan je de wafelijzers onherstelbaar beschadigen, waardoor je wafels minder goed worden. Gebruik dus altijd een houten wafelvork of spatel. Je kunt ook kunststof keukengerei gebruiken, mits het hittebestendig is.

Wafelijzer schoonmaken

Laat het wafelijzer na gebruik afkoelen en maak het dan schoon met een vochtige doek en wrijf na met een droge doek. De wafelijzers worden sterk verhit en je kunt je ernstig branden aan de ijzers, let dus op als je toch gaat schoonmaken als het wafelijzer nog heet is!

Niet tussentijds openen

Maak, als je wafels aan het bakken bent, het wafelijzer niet open voordat de wafels klaar zijn (de meeste wafelijzers hebben een indicatielampje of pieptoon om aan te geven of de wafels klaar zijn). Als je toch wilt weten of je wafels al bruin worden wacht dan ten minste 1-2 minuten met openen nadat je het beslag in het wafelijzer hebt gedaan – dit om het beslag tijd te geven hard te worden en niet te scheuren.

Niet stapelen!

Als je wafels bakt, leg ze dan, als ze klaar zijn, op een bakplaat of rooster, maar stapel ze niet op elkaar omdat ze dan gaan plakken en zacht worden (en je wilt juist knapperige wafels hebben). Je kunt de wafels korte tijd warm houden in een oven op een lage stand (80 graden Celsius) maar beter kunnen ze direct worden gegeten.

Lees de gebruiksaanwijzing

Ik weet het en doe het vaak ook niet: de gebruikshandleiding lezen. Maar toch is het niet zo’n gek idee om dat te doen voor het gebruik van een wafelijzer. Er staan vaak handige tips en recepten in, waardoor je direct goed aan de slag kunt met je wafelijzer. Beter vooraf lezen dan achteraf ‘oh…aahh…’.

De eerste wafels mislukken soms

Net als met pannenkoeken mislukken ook de eerste wafels wel eens. Meestal heeft dit te maken met een wafelijzer dat nog niet goed op temperatuur is of beslag dat niet goed gerust heeft. Of een combinatie van beiden.
Maak je niet druk en bak lekker verder!

Wafels bewaren

Je kunt vers gebakken wafels in een luchtdichte zak in de koelkast 1-2 dagen bewaren. Je kunt ze ook voor maximaal 1-2 weken invriezen. Als je wafels wilt opwarmen, doe ze dan even in een broodrooster of leg ze in een grillpan om ze weer warm en knapperig te maken – ze zijn dan echt weer net zo lekker als vers!

[pillartable]